معرفی مقاله | لزوم توجه به توسع نظارت انتخاباتی شورای نگهبان
وسائل ـ نظارت انتخاباتی که مجموعه ای از نظارت استصوابی و نظارت استطلاعی و غیر اینها می باشد علاوه بر امر انتخابات شامل دست اندرکاران، کارگزاران و سایر اشخاص مرتبط با انتخابات نیز شده است و تمامی مراحل فرآیند انتخابات را در بر می گیرد.
به گزارش خبرنگار وسائل، برای کشورها، توسل به انتخابات 
در راستای مشارکت شهروندان در تعیین سرنوشت خویش و انتخاب نهادهای مجری تصمیم‌گیر و برنامه‌ریز، به امری عادی تبدیل شده است.
هر ساله در گوشه و کنار جهان، انتخابات زیادی برگزار می شود. اما موضوع بسیار مهم مورد بحث، برگزاری سالم انتخابات و به دور از تقلب و نیز صیانت از آرای انتخاب کنندگان می باشد.
بر همین اساسی وجود نهادی مستقل و بی طرف برای نظارت بر انتخابات و کنترل فرایند آن ضروری به نظر می رسد. در لزوم وجود نظارت و قوه ناظره بر انتخابات تردیدی نیست از این رو مقام مجری و ناظر را نمی توان در یک نهاد جمع کرد و قوه مجریه را، هم مجری انتخابات و هم ناظر بر آن دانست.
اهمیت نوع نظارت شورای نگهبان
عبارت نظارت و ناظر در ذات خود دو رکن منفک از هم را تداعی می کند، این موضوع در قانون اساسی همه کشورها مورد پذیرش قرار گرفته است. اما سوال این است که نهاد ناظر باید چه نهادی باشد و چه نوع نظارتی را اعمال نماید؟ در نظام جمهوری اسلامی ایران، این مهم بر اساس اصل 99 قانون اساسی بر عهده شورای نگهبان گذاشته شده است.
با وجود تصریح اصول 99 و 118 قانون اساسی در خصوص واگذاری نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، مراجعه به آراء عمومی، به شورای نگهبان، ماهیت و نوع این نظارت، مشخص نشده است که همین امر، زمینه تفسیرها و اظهارنظرهای متفاوتی را در این خصوص بین حقوق دانان، سیاستمداران، نهادهای مجری و ناظر فراهم کرد و به آراء و نظرات متعارضی نیز منجر گردیده است.
همین تشتت آراء و دیدگاه‌ها و نظرات، باعث شده است تا شورای نگهبان طی نظریه تفسیری به تاریخ 1/3/1370 هجری شمسی اعلام نماید که نظارت مذکور در اصل 99 قانون اساسی، استصوابی است و شامل تمام مراحل اجرای انتخابات، از جمله تایید و رد صلاحیت کاندیداها می شود.
علی رغم نظریه تفسیری فوق که در حکم قانون اساسی بوده است و برای تمام نهادها، قوا و دستگاه‌های اجرایی لازم الاجرا می باشد، اما از دیدگاه حقوق، اصول و قواعد فراقانونی، مسأله و موضوع قابل بحث است و به دلیل وجود برخی شبهات و تردیدها، همچنان باب اظهار نظر مفتوح است و نیز همچنان گروهی به نظریه « نظارت استصوابی» و برخی دیگر به نظریه« نظارت استطلاعی» اصرار ورزیده و دیدگاه‌های گروه مقابل را رد می نماید.
اهمیت توجه به نظارت انتخاباتی
بنابراین و نیز با توجه به اینکه انتخابات از مقولات مرتبط با حقوق عمومی می باشد، نظارت بر فرآیندهای آن نیز بایستی برگرفته از مفاهیم و اصول حقوق عمومی باشد و نمی توان با استفاده از مفاهیم و اصول حقوق خصوصی به تعیین مقولات مرتبط با حقوق عمومی پرداخت.
از این رو، نظارت هایی چون نظارت استصوابی و نظارت استطلاعی قادر به تبیین و توجیه و پاسخگویی به مسائل مرتبط با انتخابات نبوده و نمی توانند برگزاری یک انتخابات سالم، منصفانه و به دور از تقلب و برگرفته از آرای واقعی رای دهندگان را تامین کنند.
به همین دلیل در این راستا، نظارت انتخاباتی که مجموعه ای از نظارت استصوابی و نظارت استطلاعی و غیر اینها می باشد بهترین جایگزین می باشد و این نظارت علاوه بر امر انتخابات شامل دست اندرکاران، کارگزاران و سایر اشخاص مرتبط با انتخابات نیز شده است و تمامی مراحل فرآیند انتخابات را در بر می گیرد.
به همین منظور و با هدف حفظ استقلال هنجاری نهاد ناظر( شورای نگهبان)، باید تشکیلات، سازوکار، قواعد و مقررات مربوط به امر نظارت بر انتخابات، توسط شورای نگهبان به عنوان نهاد ناظر، تهیه و تصویب گردد و ورود سایر قوا و نهادها به هر عنوان از جمله قانون گذاری، ضمن مغایرت با اصل استقلال هنجاری( نهاد ناظر) با روح اصل 99 قانون اساسی نیز مغایر می باشد.
مقاله نظارت انتخاباتی (ماهیت نظارت شورای نگهبان بر انتخابات) به قلم ابراهیم موسی زاده، در فصل نامه فقه و اصول، حکومت اسلامی، تابستان 1387، منتشر شده است.
وی در صدد آن است که ضمن بهره گیری از فنون و مفاهیم حقوق عمومی، مفاهیمی چون نظارت پارلمانی، نظارت قضایی، نظارت اداری، . . . ، نظارت استصوابی و نظارت استطلاعی به صورت عنوانی قابل توجیه و تبیین در ادبیات حقوقی، سیاسی و اجتماعی، همراه با لوازم، تشکیلات و آثار آن به منظور تحقق مقاصد قانونگذار قانون اساسی و صیانت از آرای عمومی و دستیابی به نظام موثر و کارآمد انتخاباتی پیشنهاد نماید./206/241/ح
برچسب ها:
فقه حکومتی ، وسائل ، فقه سیاسی ، شورای نگهبان سقط جنین مدل نوین زنده به گور کردن فرزندان است / مشترکات جاهلیت قدیم و مدرن
تأثیر مثبت رسانه‌های تخصصی در خنثی کردن ترفند رسانه‌ای دشمن / «فقه حکومتی» پشتوانه علمی انقلاب اسلامی
ضرورت توجه به نظریه ارتباطات در فقه رسانه
طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی
نشست علمی «قدس و فلسطین در آینه فقه مقاومت»
مبانی دینی دفاع از قدس شریف
معرفی کتاب | اندیشه مقاومت از منظر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای
اطلاع نگاشت | سیره عملی و گفتاری علمای شیعه در حمایت از فلسطین
فقه القضا | بررسی حکم انواع رشوه در غیر باب قضا
نظام موظف به پشتیبانی مالی و جانی از گزارشگران فساد است
مستثنیات نظارت شورای نگهبان بر اقدامات مجلس شورای اسلامی
نقش منفی دنیامداری نخبگان و خواص بر انحراف جامعه
محرومیت مجرم از حقوق اجتماعی در جرایم عمدی
بررسی مشکلات بین حضانت و ولایت از نظر فقهی و حقوقی
پیشگیری از فساد در منظومه فکری اسلام ناب مهم‌تر از مجازات مفسدان است
سن ازدواج از شاخص های مهم برای ارزیابی بهداشت جسمی و روانی افراد جامعه محسوب می شود / افزایش سن تمایل به تجرد زیستی را بیشتر می کند
افراد ضعیف‌الایمان؛ مهم‌ترین طعمه منافقین در دولت اسلامی
فقه بورس | بررسی ادله وکالت شخص حقوقی
عرصه‌های حقوق بشر اسلامی و کرامت انسان و پیشنهاد‌هایی برای ضمانت اجرای آن
قم
اذان صبح
۰۴:۲۷:۱۱
طلوع افتاب
۰۶:۰۴:۴۳
اذان ظهر
۱۳:۰۳:۲۲
غروب آفتاب
۲۰:۰۱:۱۶
اذان مغرب
۲۰:۱۹:۵۲